Taallessen Amsterdams door Paul en Danny

Mokum

We trappen deze lessen in de Amsterdamse taal af met het allesomvattende 'Mokum'. Zonder Amsterdam immers geen Amsterdams. In ieder geval is het één van de vele woorden die uit het Jiddisch komt.

Naatje

Welke associaties het ook moge oproepen, het woord 'naatje' (met een 't' dus), is afgeleid van de bijnaam van een standbeeld dat ooit op de Dam stond. Tegenwoordig doet het dienst als uitdrukking van een negatief gevoel over een object of situatie.

Oostenrijker

'Oostenrijker' hebben we te danken hebben aan keizer Maximiliaan's kroon die bovenop de Westertoren zit. Het woord leidt inmiddels een dubbelleven, voor zover het nog gebruikt wordt.

Hanggans

Amsterdams is géén dode taal, zo bewijst 'hanggans'. Shirley Brandeis van de website Amsterdam Centraal bedacht het ruim twee jaar geleden, terwijl Paul en Danny er alweer een tweede betekenis aan geven. Evolutie waar u bij staat!

Sjappiehendelemendele

Sjappiehendelemendele' is er weer één uit het Jiddisch. Zo goed als uitgestorven en dat is jammer, want het klatert prachtig van de tong. Misschien een idee om rommelmarkten voortaan als sjappiehendelemendele's aan te duiden?

Geinponem

Een 'geinponum' is een liefhebber van het soort humor dat er dik bovenop ligt. De één vindt het niets, de ander komt niet meer bij. Hoe dan ook: Amsterdams is het in ieder geval. En wie herkent de drogist in Danny's praktijkvoorbeeld?

Jatmous

Hoewel de tweede betekenis in de Dikke Van Dale 'dief, zwendelaar' luidt, heeft het oorspronkelijke 'jatmous' niets met stelen te maken. In tegenstelling: het gaat juist over geld dat eerlijk wordt verdiend.

Poppesnor

Amerika had Elliot Ness als hardwerkende wetsdienaar die de voorpagina's haalde, wij hadden 'Poppesnor'. Een stuk minder glamoureus dan zijn Amerikaanse collega en helaas uiteindelijk ook een stuk kwaadaardiger. Misschien dat het woord daarom wat in de vergetelheid is geraakt?

Gallemiezen

Paul en Danny behandelen 'gallemieze'. Er aan liggen is mogelijk, er naar gaan ook. Op een bepaald project in de stad wordt het helaas steeds meer van toepassing.

Drijfsijssie

'Drijfsijssie' is een woord dat door Amsterdammers eigenlijk niet wordt gebruikt, hooguit door de geinponums onder ons. En kwam het eigenlijk ook niet uit Ossendrecht?

Habbekrats

'Habbekrats' komt uit de diamantwereld, maar is inmiddels ook al een goede bekende in de reclamewereld. En dat voor een woord dat maar heel weinig betekent!

Labberdoedas

Jacob van Lennep gebruikte 'labberdoedas' al in zijn De lotgevallen van Ferdinand Huyck, maar inmiddels doet eigenljk niemand dat meer. Danny doet dat wel, maar of 'ie het leuk vindt?

Kapsones

'Dikdoenerij', 'arrogantie' of 'kapsones': als je mag kiezen welk woord het best klinkt met een Amsterdamse tongval is de keus snel gemaakt. Vooral in combinatie met 'lijer' is 'kapsones' een stuk venijniger dan zijn synoniemen. Probeert u het vooral een keertje uit!