Poes in verdrukking en verzet 1940-1945

Speciale uitgave van de Poezenkrant

Op 19 april 2013 verscheen mijn Poes in verdrukking en verzet 1940-1945 in twee edities: als Poezenkrant nummer 57 en als apart boekje. Beide prachtig vormgegeven en uitgeven door Piet Schreuders. De presentatie vond plaats in het Kattenkabinet, in de vorm van een promotie. Voor een impressie, luister naar de reportage die Adeline van Lier ervan maakte voor haar radioprogramma De nacht van het goede leven.

Foto: Sander Heezen
Zelden zoveel welwillende reacties gehad: twee pagina’s in de NRC, een pagina in de Volkskrant, een leuk gesprek met Mieke van der Weij en Peter de Bie in hun zaterdagse Nieuwsshow en een boel recensies.

Van tevoren had ik me een beetje zorgen gemaakt: zou deze mengeling van ironie en geschiedschrijving op prijs worden gesteld? Of toch op z’n minst begrepen? Het viel dus reuze mee, alleen was er een collega van de nieuwsredactie van Radio 1 die me belde om me op m’n lazer te geven. Dit ging haar "een brug te ver." Begreep ik het goed dan maakte ik de jodenvervolging belachelijk. Een item maakte ze er niet van toen bleek dat het hier geen echte promotie betrof. Of het dezelfde dame was die op de site van Radio 1 een bericht plaatste onder de zeer serieus bedoelde kop: "Ook poezen­discriminatie in WO II" weet ik niet.

Uitverkocht

Het boekje stond warempel nog een week op zes in de Boeken-toptien van de NRC en is inmiddels, net als de krant, uitverkocht. Vroeger was een herdruk veel goedkoper dan een eerste druk, die tijd is voorbij. En we moeten er wel minimaal duizend maken maar vooral verkopen om uit de kosten van een herdruk te komen. We twijfelen nog even door. Een e-book kan ook nog, er zijn contacten met een ontzettend goede nieuwe uitgeverij op dat gebied: Fosfor. Hun e-books zijn tenminste voor een normaal bedrag te koop, de meeste rond de vijf euro.

Voor die promotie had ik natuurlijk wel stellingen nodig. Omdat die niet in het boekje staan zet ik ze hierbij nog maar even op een rijtje:

1. Liefhebbers van de poes hebben het, enkele uitzonderingen als schrijver Willem Frederik Hermans en directeur Bob Meijer van het Kattenkabinet daargelaten, over een poes, poesenhaters spreken in het algemeen over een kat. Woordenboek der Nederlandsche Taal: "Poes: Zeer algemeen en een vriendelijker, zachter benaming dan kat."
2. Als meervoudsvorm van het woord poes is zowel poesen als poezen toegestaan. (WNT). De poesenliefhebber zal veelal kiezen voor de s. Vermoedelijk had de schrijfster Clare Lennart gelijk toen zij, bij het werken aan haar Notitieboek voor poesen (Den Haag, 1973) een verband legde met de vorm van de letters: de s is rond, de z is hoekig.
3. De meeste poesen waren in de oorlog grijs.
4. Zwarte poesen hadden tijdens de oorlog een streepje voor.
5. De voor de hand liggende gedachte dat de voorkeursbehandeling van raspoesen een uiting was van consequent nazi-denken is voorbarig.
6. De lacherigheid bij het horen van de titel van deze studie, teweeg gebracht door de dubbelzinnig opgevatte term poes, met name in hoger opgeleide kringen, wijst er op dat de seksualisering van de samenleving een alarmerend niveau heeft bereikt.
7. De theorie dat de poes, anders dan de hond, in staat is tot kritisch, zelfstandig denken wordt niet door de feiten gestaafd.
8. Een twee jaar na de oorlog verschenen Kronkel van Simon Carmiggelt in Het Parool sterkt in eerste instantie het vermoeden dat het verorberen van de poes destijds toch meer uitzondering dan regel was. Nadere beschouwing leert dat we hier waarschijnlijk te maken hebben met een verdringingsproces. Zie onder meer Martin Bossenbroek: De Meelstreep, (Amsterdam 2001).
9. Het feit dat het Centraal Bureau voor de Statistiek geen gegevens heeft over het aantal poesen voor mei 1940, noch over het aantal na mei 1945, voedt de twijfels over de taakopvatting van dit instituut.
10. Museum Het Kattenkabinet in Amsterdam verdient overheidssteun.